Is vrouw zijn makkelijker in Zweden?

Ben ik een feministe? Eerlijk gezegd vind ik het woord nogal hard klinken. Alsof ik elke week op de barricades zou moeten staan. Begrijp me niet verkeerd: ik ben absoluut voorstander van gelijkheid tussen man en vrouw. Meer zelfs, ik vind het een evidentie. En net omdat het niet overal en voor iedereen zo is, wil ik vandaag, op de internationale vrouwendag, stilstaan bij die evidentie. Ook op dit vlak heeft mijn nieuwe thuisland me al een aantal keer aangenaam verrast.

Vrouwen op tv

Het moet gezegd, van het Martine Tanghe syndroom is hier geen sprake. Als je de Zweedse tv opzet, valt het aantal vrouwelijke presentatoren, nieuwsankers en reporters onmiddellijk op. En neen, het zijn niet allemaal jonge dames die in een vorig leven een missverkiezing wonnen en na een intensieve spraaktraining voor de leeuwen worden gegooid. Hier hebben ze al eens een maatje of een jaartje meer. Ze hebben het trouwens niet enkel over lifestyle of eten, maar brengen ook verslag uit over sportwedstrijden. Niemand die er zich aan stoort. Het gaat tenslotte om de kwaliteit, toch?

Begin bij jezelf

De bedrijfswereld, de school, de sportclub… Er wordt in de wereld nog veel onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen, of jongens en meisjes. Wil je die ongelijkheid tussen beide seksen de wereld uit helpen, dan begin je maar liever nu. Bij jezelf, maar zeker ook bij je kinderen. Die jonge breinen zijn namelijk erg gevoelig voor wat wij hen leren. Genderneutraal opvoeden dan maar? Ook dat klinkt weer zo heavy. Alsof het een opdracht is, een taakje. Ook hier zou het vanzelf moeten gaan, een evidentie. Val ik in herhaling?

Lieve jongens en stoere meisjes

Die evidentie brengt me meteen bij de Pano reportage ‘Lieve jongens & stoere meisjes’ die Tim Verheyden eind 2017 maakte. Die bracht hem naar Zweden. Toeval? Tuurlijk niet! Het zit hier ingebakken in de natuur van het grootste deel van de mensen. En dat is net waar we volgens mij naartoe moeten. De evidentie, hé.

Ik zag de reportage de eerste keer in 2017 toen we nog in België woonden. Tim bracht een bezoek aan een förskola en een Zweedse speelgoedwinkel. Ik herinnerde me dat de uitbater van de speelgoedwinkel zei dat hij enkel van buitenlandse journalisten vragen krijgt over gendergelijkheid. Dat het voor de Zweden heel erg normaal is. Ik keek vol verbazing en verwondering, maar nu -na amper een half jaar in Zweden- kan ik zeggen dat ik het begrijp. Het gaat hier niet om die enkelingen die een flink stel hersenen hebben en de kans hebben gehad om te studeren die erover nadenken. Het is een zaak van iedereen. Het zit ingebakken in het systeem, in het denkpatroon van zo goed als élke Zweed. Alleen zo kan je de wereld veranderen.

Het zit ingebakken in het denkpatroon van elke Zweed

Broeken voor jongens of meisjes?

Nog een mooi voorbeeld vond ik tijdens het online shoppen. Ik was op zoek naar de juiste winterkledij voor de kinderen en nam een kijkje op een bekende Zweedse online kinderwinkel. Ik kan op zo’n site nogal snel het overzicht verliezen en uren rond surfen, dus voor mijn eigen bestwil maak ik handig gebruik van het filtermenu. Wat me meteen opviel was dat je de categorie en de leeftijd of maat kan aanduiden, maar een opsplitsing ‘jongen/meisje’ is er meestal niet. Een snelle zoektocht op het web bevestigde mijn gevoel: in België doen ze je vaak op de homepage al een keuze maken tussen collecties voor jongens en meisjes. Ik ben niet naïef en al helemaal geen voorstander van veralgemeningen. Ja, er zijn in België ook goede voorbeelden te vinden. En ik merk dat de ketens in Zweden die internationaal ingesteld zijn ook het onderscheid maken.

Geen keuze tussen ‘jongen’ of ‘meisje’ als je online shopt

Een stoere ballerina

Ik moet eerlijk toegeven dat ik bij de opvoeding van de kinderen nooit heb stilgestaan bij gendergelijkheid. We lieten ons niet leiden door roze of blauw bij de kleur van het geboortekaartje of duwden hen niet in een bepaalde richting als het gaat om hobbies. Stina is een stoere ballerina die houdt van skateboarden. Die combinatie zegt genoeg, toch? Al moet ik toegeven dat ze af en toe een echt ‘meisje meisje’ kan zijn. Met een voorliefde voor zwierige rokjes en nagellak. Al merk ik dat ik het afgelopen half jaar meer broeken en leggings voor haar kocht, iets waar ze zelf om vroeg. Het is nu eenmaal praktischer én warmer als je veel buiten speelt op school. Zo’n ‘overall’ of skipak over een kleedje aantrekken? Neen, dat is gewoon niet handig.

Kinderen opvoeden tot goede mensen

En Elias? Een fervent gamer en legobouwer. Typisch jongens, hoor ik je denken. Maar in België was het al duidelijk dat hij ook enorm zorgzaam is, wat dan weer eerder met vrouwen geassocieerd wordt. Als hij mocht kiezen wat hij wou doen in de Belgische school, dan koos hij ervoor om in de kleuterklas te gaan helpen. Deze week nodigde hij de Zweedse buurman uit voor fika, samen met z’n 3 kinderen van 4, bijna 3 en 1 jaar oud. Ze hebben een hele namiddag samen gespeeld, zonder conflicten. Jongens en meisjes samen, de leeftijden uiteenlopend van 10 tot 1 jaar. “Elias is zo lief en zorgzaam voor de kleintjes”, zei de buurman. “Dat is een prachtige eigenschap”, voegde hij eraan toe. Ja, ik was best trots. Want daar gaat het uiteindelijk om, toch? Dat je kinderen goede mensen worden. Mensen zeg ik bewust, in plaats van mannen of vrouwen.